تأثیرات نوشیدن و مصرف قهوه در بارداری و دوران شیردهی

همانطور که می‌دانید قهوه یکی از پرطرفدارترین و لذیذترین نوشیدنی‌های جهان است که کافئین زیادی دارد؛ اما تحقیقات نشان داده است که خوردن قهوه زیاد در بارداری می‌تواند شرایط سخت و دشواری را برای مادران باردار به وجود بیاورد. به همین دلیل توجه به این موضوع در مدت بارداری بسیار مهم و قابل توجه است. مصرف قهوه و کافئین در کنار تمام فوایدی که بر روی سلامتی ما دارد، در برخی از مواقع به خصوص در دوران بارداری می‌تواند خطرناک باشد‌. در این مطلب قصد داریم به این بپردازیم که نوشیدن قهوه در بارداری مجاز است یا خیر. همچنین به تأثیراتی که ممکن است کافئین بر روی جنین داشته باشد اشاره خواهیم کرد.

کافئین چیست؟

کافئین یک ماده‌ی شیمیایی و خوراکی است که خواص فراوانی برای بدن و سلامتی شما دارد. مقدار کافئین موجود در هر خوراکی و ماده غذایی متفاوت است. این ماده با بالا بردن متابولیسم بدن، سبب افزایش میزان هوشیاری شده و همچنین احساس خستگی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل است که معمولا با مصرف کافئین احساس شادابی خواهید کرد. معمولا با شنیدن اسم کافئین رنگی که در ذهن تداعی می‌شود رنگ قهوه‌ای است که از رنگ قهوه تاثیر می‌گیرد؛ اما طبیعی‌ترین شکل کافئین سفید رنگ است و به شکل پودر یافت می‌شود.

این ماده طعم تلخی دارد و به همین علت، بخش قابل توجهی از نوشیدنی‌های کافئین‌دار، همراه با شکر افزوده عرضه می‌شوند. نیمه عمر کافئین در بدن بین چهار تا شش ساعت است؛ به عبارت دیگر، وقتی 100 میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کنید، بین چهار تا شش ساعت بعد هنوز اثر 50 گرم آن در بدن شما باقی می‌ماند.

خوردن قهوه در بارداری

قهوه از جمله نوشیدنی‌هایی است که میزان کافئین موجود در آن نسبت به سایر نوشیدنی‌ها بیشتر است؛ اما بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام شده، نوشیدن قهوه در بارداری می‌تواند موجب سقط جنین شود یا حتی سلامت جنین را به خطر بیندازد. به همین علت به شما توصیه می‌کنیم که در اوایل دوران بارداری از نوشیدن قهوه خودداری کنید.

در واقع کافئین موجود در قهوه، فشارخون و ضربان قلب را افزایش داده و سبب افزایش ادرار می‌شود‌. این اتفاق سبب دفع آب بدن شده و بدن با کم‌آبی مواجه می‌شود. کم‌آبی بدن نیز در سلامتی اثرات منفی به جای می‌گذارد. همچنین برخی از خانم‌ها به مصرف کافئین حساسیت دارند و مصرف این ماده مشکلات و عوارضی مثل عصبی شدن، سوءهاضمه و اختلال در خواب را برای آن‌ها به همراه دارد.

با خوردن قهوه در بارداری، کافئین موجود در قهوه به جنین رسیده و میزان خون موجود در جفت را کاهش می‌دهد و به جنین آسیب می‌زند. به عنوان مثال مصرف 3 فنجان یا 300 میلی‌گرم قهوه خطر سقط جنین را به همراه می‌آورد. در ادامه به شما کمک خواهیم کرد که در دوران بارداری از نوشیدن قهوه و مواد کافئین‌دار دوری کنید و سلامتی جنین‌تان را به خطر نیندازد.

براساس مطالعات انجام شده توسط محققان کافئین می‌تواند از بالغ شدن تخمک جلوگیری کند. به همین دلیل است که برخی ادعا می‌کنند نوشیدن قهوه موجب ناباروری می‌شود. در همین راستا به شما توصیه می‌کنیم اگر در باروری با مشکل مواجه هستید و باردار نمی‌شوید، از مصرف مواد حاوی کافئین خودداری کنید.

ترک اعتیاد به قهوه در بارداری

قهوه به علت برخورداری از میزان زیادی کافئین، یک نوشیدنی اعتیاد‌آور محسوب می‌گردد. اگر از افرادی هستید که روزانه بیش از یک فنجان قهوه مصرف می‌کنید، می‌توان گفت شما به قهوه و کافئین موجود در آن اعتیاد دارید. بهتر است بدانید که ترک کردن قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار تاثیر فراوانی در سلامتی شما دارد.

البته ترک ناگهانی کافئین می‌تواند سبب بروز سردرد‌های شدید و احساس خستگی شود. به شما پیشنهاد می‌کنیم برای ترک قهوه طبق برنامه و زیر نظر پزشک، عمل کنید و کم‌کم از مصرف آن بکاهید. این کار در سلامتی شما و جنین نقش بسیاری دارد.

میزان مجاز مصرف قهوه در بارداری

تغذیه مناسب و سالم در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است و طبق نظر برخی متخصصان بهتر است در طول مدت بارداری از مصرف قهوه و کافئین جلوگیری کنید. چرا که بعد از چند دهه تحقیق و آزمایش، هنوز پاسخ مشخص و واضحی درمورد بی‌خطر بودن کافئین و قهوه در بارداری، به دست نیامده است. با این حال مراکز معتبر زنان و زایمان آمریکا برای اطمینان بیشتر، به زنان باردار توصیه می‌‌کنند که مصرف کافئین را به کمتر از 200 میلی‌گرم در روز کاهش دهند.

با مصرف قهوه در بارداری کافئین موجود در قهوه، از جفت و مایع آمنیوتیک و جریان خون جنین عبور کرده و تأثیرات مخربی را به‌جا می‌گذارد. در حین این که بدن مادر به ‌دنبال هضم و ​دفع کافئین است، بدن جنین که هنوز در حال رشد کردن است و برای پردازش کافئین به زمان بسیار طولانی‌تری نیاز دارد؛ بنابراین، جنین بسیار بیشتر از مادر در معرض اثرات کافئین قرار می‌گیرد.

محققان همواره در تلاش هستند تا به تأثیرات دقیق کافئین بر روی جنین و مادر باردار پی ببرند. البته تا به امروز از خانم‌های بارداری که کمتر از 200 میلی‌گرم در روز قهوه مصرف می‌کنند، گزارشی از سقط جنین به‌ علت مصرف کافئین ثبت نشده است.

رژیم غذایی سالم در دوران بارداری، مسئله‌ی کوچکی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند، بانوان بارداری که در روز بیشتر از 300 میلی‌گرم کافئین مصرف می‌کنند، احتمالا دچار زایمان زودرس خواهند شد و نوزادانی کوچک به‌ دنیا می‌آورند. همچنین کافئین درون قهوه می‌تواند باعث بالا رفتن خطر ابتلا به آریتمی قلب جنین شود.

کافئین یک محرک به شمار می‌رود و می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب و فشارخون در زنان باردار شود. همچنین سبب لرزش و بی‌خوابی هم می‌شود؛ بنابراین بهتر است زنان باردار در این دوران از مصرف کافئین دوری کنند. کافئین با تحریک کردن معده، موجب ترشح اسید معده ‌شده و باعث سوزش سر دل می‌شود.

این تأثیرات در اواسط و اواخر دوران بارداری، ممکن است تشدید شوند. این اتفاق به این دلیل رخ خواهد داد که در این دوران توانایی بدن در تجزیه کافئین کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین مقدار زیادی از کافئین در جریان خون باقی می‌ماند. در طول سه‌ماهه دوم بارداری، تجزیه کافئین در بدن زنان باردار، تقریبا دو برابر حالت عادی طول می‌کشد و در طول سه‌ماهه سوم بارداری تقریبا سه برابر طول می‌کشد. این بدان معنی است که کافئین بیشتری از جفت عبور می‌کند و به جنین می‌رسد که جنین هم نمی‌تواند آن را به طور کامل تجزیه و پردازش کند.

مصرف قهوه در بارداری و زایمان زودرس

معمولا این سوال برای اغلب خانم‌های باردار پیش می‌آید که آیا خوردن قهوه در بارداری یا مصرف سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار، سبب زایمان زودرس و نقص مادرزادی می‌شود یا خیر. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که نوشیدن مقدار کمی از قهوه، مشکلی را برای جنین ایجاد نمی‌کند.

اما مصرف قهوه‌ای با میزان کافئین بالا می‌تواند سبب مشکلات بسیاری شود. از جمله این مشکلات می‌توان به زایمان زودرس، سقط جنین و کم بودن وزن نوزاد اشاره نمود. برای همین حتما باید کافئین و قهوه را به مقدار محدودی مصرف کنید.

خوردن قهوه در ماه‌های آخر بارداری

در آخرین ماه‌های دوران بارداری، اسکلت جنین کامل رشد کرده و چشم‌هایش باز شده است و می‌تواند تغییرات نور را احساس کند. همچنین در هر هفته حدوداً 220 گرم وزن به او اضافه می‌شود. مصرف زیاد قهوه در این دوران، عوارض زیادی مثل مشکلات قلبی عروقی و کاهش وزن جنین را به همراه دارد.

نوشیدن قهوه در زمان شیردهی

نکاتی که تا به اینجا گفته شد، در مورد نوزادان تازه متولدشده هم صدق می‌کند؛ یعنی مادر شیرده هم برای مصرف قهوه و کافئین حداقل تا چند ماه اول با محدودیت‌هایی مواجه است. دلیل دیگری که مصرف چای و قهوه در بارداری را محدود می‌کند، این است که این نوشیدنی‌ها دارای مواد و ترکیباتی هستند که جذب مواد مغذی موجود در غذاها را سخت‌تر می‌کند.

از آن‌جایی که کمبود آهن در جمعیت زیادی از زنان مشاهده می‌شود، این موضوع می‌تواند بسیار مهم و قابل توجه باشد. بهترین زمان نوشیدن قهوه و چای در بارداری، بین دو وعده غذایی است تا کمترین تاثیر را روی جذب مواد مغذی به خصوص آهن داشته باشد.

کافئین علاوه بر چای و قهوه در محصولات گیاهی و داروهای بدون نسخه مثل بعضی از داروهای سردرد، سرماخوردگی و ضد آلرژی هم وجود دارد؛ بنابراین حتما پیش از مصرف این داروها، برچسب آن‌ها را بخوانید. زنان باردار برای ترک قهوه و دوری از کافئین به‌خصوص در هنگام صبحانه، می‌توانند از نوشیدنی غلات استفاده کنند. اگر چه ممکن است در این نوشیدنی‌ها هم مقداری کافئین وجود داشته باشد، ولی میزان آن بسیار کم است. ترک قهوه ممکن است در اوایل دوران ترک، علائمی مانند سردرد و بی‌حالی را به همراه داشته باشد، اما این علائم به تدریج کاهش می‌یابد.

مصرف مجاز قهوه در دوران شیردهی

از هر فنجان قهوه، فقط یک درصد از کافئین موجود در آن به شیر مادر وارد می‌شود. جالب است بدانید که یک ساعت پس از نوشیدن قهوه، شیر حاوی بیشترین میزان کافئین است. میزان مصرف مجاز قهوه در دوران شیردهی به مادر و فرزند بستگی دارد؛ اما اگر فرآیند جذب و دفع قهوه با سرعت بیشتری انجام شود، اثرات منفی آن کمتر خواهد بود.

به‌طور کلی، در دوران شیردهی، نباید روزانه بیشتر از 300 میلی‌گرم کافئین به بدن مادر وارد شود. 300 میلی‌گرم کافئین حدوداً مساوی با 2 فنجان قهوه است. طبق تجربه‌ مادران مختلف، نوشیدن محدود قهوه در بارداری و شیردهی، در آرام‌ و قابل کنترل بودن فرزندان تأثیرگذار است.

عوارض مصرف قهوه در بارداری

از مهم‌ترین اثرات مصرف قهوه در بارداری می‌توان به افزایش خطر سقط جنین، کاهش وزن نوزاد در هنگام تولد، زایمان زودرس، مشکلات قلبی جنین، متولد شدن نوزاد به صورت نارس، نقایص مادرزادی مثل کام شکاف‌دار و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد اشاره کرد.

ازآنجایی‌که ماه‌های اول بارداری به علت وزن‌گیری جنین، حساسیت بسیار بالایی دارد، مصرف قهوه می‌تواند تاثیر منفی روی جنین داشته باشد و احتمال سقط جنین را هم بسیار بالا ببرد. از این‌رو به تمام مادران باردار توصیه می‌کنیم از مصرف قهوه و دیگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار در دوران بارداری مخصوصا ماه‌های اولیه خودداری کنند و احتیاط زیادی به خرج دهند. چرا که احتمال سقط جنین تا هفته 20 ام بارداری بسیار زیاد است.

• هر آنچه باید از منع مصرف و مضرات قهوه بدانید

همانطور که کمی پیش از این گفتیم، نتایجی از کاهش رشد جنین در اثر مصرف کافئین گزارش نشده است؛ اما با این حال محققان پیشنهاد می‌کنند که در این زمینه محتاطانه عمل کنید و از مصرف 200 میلی‌گرم کافئین در روز خودداری کنید. ممکن است مادرانی که در مدت بارداری از قهوه استفاده کرده‌اند، متوجه افزایش حرکت جنینشان شده باشند که این به معنای تاثیر کافئین بر روی جنین است.

مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که مصرف هر 100 میلی‌گرم کافئین، حدود ۲۸ گرم از وزن کودک را کاهش داده و همچنین باعث کاهش 5 ساعت از دوران بارداری و زایمان زودرس می‌شود.

سخن پایانی

همانطور که می‌دانید، قهوه برای سلامتی بدن فواید بسیاری دارد‌‌؛ اما مصرف بیش از حد قهوه در بارداری و شیردهی، می‌تواند سبب بروز مشکلات فراوانی شود. افزایش خطر سقط جنین، کاهش وزن نوزاد در هنگام تولد، زایمان زودرس، مشکلات قلبی جنین، متولد شدن نوزاد به صورت نارس، نقایص مادرزادی مثل کام شکاف‌دار و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، از جمله عوارض مصرف زیاد قهوه و کافئین در دوران بارداری است. به همین دلیل به شما توصیه می‌کنیم قبل از مصرف قهوه در این دوران، با پزشکتان مشورت کنید و طبق دستور او قهوه مصرف کنید.

منبع: buzz-caribbean

سوالات متداول

• مصرف زیاد قهوه چه عوارضی دارد؟

  افزایش خطر سقط جنین، کاهش وزن نوزاد در هنگام تولد، زایمان زودرس، مشکلات قلبی جنین، متولد شدن نوزاد به صورت نارس، نقایص مادرزادی مثل کام شکاف‌دار و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد از جمله عوارض مصرف زیاد قهوه در بارداری به شمار می‌روند.

• مقدار مجاز مصرف قهوه در دوران شیردهی چقدر است؟

  در دوران شیردهی در طول روز، نباید بیش از 300 میلی‌گرم کافئین به بدن وارد شود.

• آیا خوردن قهوه موجب ناباروری می‌شود؟

  بر اساس مطالعات انجام شده، کافئین موجود در قهوه از بالغ شدن تخمک جلوگیری می‌نماید. به همین علت است که برخی بر این باورند که خوردن قهوه باعث ناباروری می‌شود؛ بنابراین اگر در باروری مشکل دارید، به شما توصیه می‌کنیم از مصرف کافئین جلوگیری کنید.

• ترک ناگهانی قهوه سبب بروز چه مشکلاتی خواهد شد؟

  با ترک ناگهانی قهوه ممکن است در ابتدا دچار سردرد شدید و احساس خستگی شوید که این علائم با گذر زمان برطرف می‌شوند؛ اما شما باید طبق برنامه و زیر نظر پزشک، مصرف قهوه خود را کاهش دهید.